یکی از حق و حقوق کارکنانی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند، دریافت عیدی و پاداش آخر سال است کارفرمایان باید به حساب کلیه کارکنان خود عیدی و پاداش پایان سال را در روزهای بهمن و یا اسفند ماه واریز نمایند عیدی و پاداش آخر سال مربوط به کلیه کارکنان است و تمام کارکنان مشمول دریافت آن میشوند. حال یکی از مالیاتهای مستقیم و مالیات بر درآمد، مالیات مربوط به عیدی است. در قانون کار عیدی از پرداخت حق بیمه معاف است اما به آن مالیات تعلق میگیرد. حال باید دید که مالیات عیدی سال ۱۴۰۲ چقدر است و چه مبلغی برای آن تعیین شده است
مالیات عیدی چیست؟
مالیات عیدی یکی از انواع مالیاتهای مستقیم و مالیات بردرآمد است که هر ساله توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام میگردد. اما چیزی که اهمیت دارد این است که برای کلیه مبالغ عیدی مالیات در نظر گرفته نمیشود. در واقع میتوان گفت در سال ۱۴۰۲ عیدیهایی که تا سقف ۵ میلیون و ششصد هزار تومان هستند، از شرایط معافیت مالیات برخوردار شده و به آنها هیچ مالیاتی تعلق نمیگیرد. اما مبالغ عیدی بیشتر از این مقدار، با نرخ ۱۰ درصد مشمول مالیات میباشند.
مالیات عیدی یکی از زیر مجموعههای مالیات بر حقوق است که پایان هر سال و هنگام پرداخت مبلغ عیدی از آن کسر میشود. این مالیات به درآمد حاصل شده از اشتغال به مشاغل در ایران تعلق میگیرد. بسته به میزان آن و بر اساس نرخ مشخص شده توسط سازمان امور مالیاتی، در پایان هر سال و با در نظر گرفتن مقدار عیدی از مشمولین اخذ میشود. حال باید دید که نحوه محاسبه میزان مالیات عیدی به چه صورت است و بر چه معیاری این مالیات مشخص میشود؟
نحوه محاسبه مالیات عیدی ۱۴۰۲ به چه صورت است؟
در رابطه با نحوه محاسبه میزان مالیات عیدی سال ۱۴۰۲ میتوان به ماده ۸۵ قانون مالیاتهای مستقیم اشاره کرد. طبق این ماده “نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیر دولتی مازاد بر مبلغ مذکور در ماده (۸۴) این قانون و تا هفت برابر آن مشمول مالیات سالانه ده درصد (۱۰ %) و نسبت به مازاد آن بیست درصد (۲۰ %) است.”
همچنین در ماده ۲ بخشنامه شماره سیزده-هزار و چهارصد و یک-دویست مورخ ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ سازمان امور مالیاتی کشور آمده است که “با توجه به استثنای عیدی پایان سال، از نرخ های مذکور در جزء (۵) بند (الف) تبصره ۱۲ ماده واحده قانون بودجه سال گذشته کل کشور، عیدی پایان سال، پس از کسر معافیت های مقرر قانونی، از جمله معافیت موضوع بند (۱۰) ماده ۹۱ قانون مالیات های مستقیم، طبق مقررات قسمت اخیر ماده ۸۵ قانون اخیر الذکر، مشمول مالیات می باشد.”
علاوه بر این در ماده ۹۱ قانون مالیات های مستقیم و بند ۱۰ آن اینطور آمده است که “عیدی سالانه یا پاداش آخر سال جمعا معادل یک دوازدهم میزان معافیت مالیاتی موضوع ماده (۸۴) این قانون.”
در بند ۵ تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ نیز اینطور عنوان شده است: “سقف معافیت مالیاتی سالانه موضوع ماده (۸۴) قانون مالیاتهای مستقیم اصلاحی ۳۱/۰۴/۱۳۹۴ در سال ۱۴۰۱ مبلغ ششصد و هفتاد و دو میلیون (۶۷۲.۰۰۰.۰۰۰) ریال تعیین میشود. نرخ مالیات بر درآمد حقوق کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از مجموع مندرج در احکام کارگزینی شامل حق شغل، حق شاغل، فوقالعاده مدیریت و فوقالعاده مستمر و غیر مستمر و سایر پرداختیها و کارانه به استثنای عیدی پایان سال به شرح زیر میباشد:
- نسبت به مازاد ششصد و هفتاد و دو میلیون (۰۰۰.۰۰۰) ریال تا یک میلیارد و هشتصد میلیون (۱.۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، ده درصد (۱۰%)
- نسبت به مازاد یک میلیارد و هشتصد میلیون (۸۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا سه میلیارد (۳.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، پانزده درصد (۱۵%)
- نسبت به مازاد سه میلیارد (۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال تا چهار میلیارد و دویست میلیون (۴.۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال، بیست درصد (۲۰%)
- نسبت به مازاد چهار میلیارد و دویست میلیون (۲۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ریال به بالا، سی درصد (۳۰%)”
بنابر موارد اشاره شده مشخص میشود که در محاسبه مالیات عیدی سال ۱۴۰۲، مبالغ عیدی تا ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان و کمتر معاف از مالیات هستند. اما عیدیهای بالای این مبلغ و تا ۷ برابر آن، بسته به مقدار مبلغ شامل ۱۰ الی ۲۰ درصد مالیات میشوند.
نحوه پرداخت مالیات عیدی ۱۴۰۲
حال سوالی که برای بسیاری از افراد وجود دارد این است که مالیات عیدی را چگونه میتوان پرداخت کرد؟ در این رابطه باید اشاره کرد پرداخت مالیات عیدی توسط کارفرما صورت میگیرد و کارکنان در این رابطه وظیفهای ندارند. برای این کار هم باید از طریق سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی اقدام کرد. به این صورت که کارفرما باید همراه با رد کردن لیست مالیات حقوق کارکنان، میزان عیدی را در ستون مربوطه درج کرده و همراه با پرداخت مالیات حقوق، مالیات عیدی را نیز کسر و پرداخت نماید. البته به جز کارفرما اشخاص دیگری نظیر حسابدار شرکت نیز میتوانند برای پرداخت مالیات عیدی ۱۴۰۲ اقدام کنند. با این حال چیزی که مشخص است این است که کارکنان شرکت هیچ وظیفهای در این رابطه ندارند.
مبنای عیدی سال ۱۴۰۲ تامین اجتماعی
در ماده واحده اشاره شده است که ” کلیه کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد،به عنوان عیدی و پاداش بپردازند. مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارکنان نبایستی از معادل نود روز حداقل مزد روزانه قانونی تجاوز کند.
تبصره ۱ – مبلغ پرداختی به کارکنانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کردهاند باید به مأخذ شصت روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال، محاسبهگردد. مبلغ پرداختی از این بابت برای هر ماه نباید از یک دوازدهم سقف تعیین شده موضوع ماده واحده این قانون تجاوز نماید. تبصره ۲ – در کارگاههایی که مطابق رویه جاری کارگاه بیش از مبالغ فوق پرداخت مینمایند، عرف کارگاه معتبر خواهد بود. تبصره ۳ – رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای این قانون در صلاحیت مراجع پیشبینی شده در فصل حل اختلافات قانون کار میباشد.”
بنابراین بنابر قانون، مبنای عیدی سال ۱۴۰۲ نیز برابر با حداقل دو برابر حداقل دستمزد و حداکثر سه برابر حداقل دستمزد است. محاسبه عیدی کارگران در واحدهای فاقد طرح طبقه بندی مشاغل مزد ثابت، به تبع شغل است. این یعنی سختی کار، فوق العاده و هر چیزی که به تبع شغل به کارگر پرداخت میشود. حال در کارگاههایی که دارای طرح طبقه بندی مشاغل هستند، مزد گروه و پایه یا مزد مبنا ملاک محاسبه است که در آن مزایای رفاهی مانند حق مسکن، خوار و بار، عائله مندی و غیره در این خصوص لحاظ نمیشود. همانطور که اشاره شد مبلغ عیدی از پرداخت حق بیمه معاف است، اما به آن مالیات عیدی تعلق میگیرد.
مبلغ دقیق عیدی سال ۱۴۰۲ چقدر است؟
بنابر توضیحاتی که داده شد و تصمیم شورای عالی کار، عیدی در نظر گرفته شده برای کارکنان مشمول قانون کار در سال ۱۴۰۲ برابر با حداقل هشت میلیون و ۳۵۹ هزار تومان و حداکثر دوازده میلیون و ۵۳۹ هزار و ۲۵۰ تومان است. این مبلغ توسط کارفرما به حساب کارکنان واریز میگردد. باید اشاره شود که تمام شرکتهایی که زیر نظر قانون وزارت کار به فعالیت میپردازند، موظف به پرداخت عیدی به کارکنان خود هستند. این شرکتها باید به کارمندان خود به ازای یک سال کار معادل ۶۰ روز آخرین دستمزد را به عنوان حداقل عیدی و ۹۰ روز آخرین دستمزد را به عنوان حداکثر عیدی پرداخت نمایند. طبق دستور داده شده، میزان عیدی نباید از ۶۰ روز دستمزد کمتر و از ۹۰ روز دستمزد بیشتر باشد.
جمع بندی
مالیات عیدی، یک نوع مالیات بر درآمد حقوق است که زیر مجموعه مالیاتهای مستقیم میباشد. مبلغ این مالیات، توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین شده و از میزان عیدی کارمندان و کارگران کسر میشود. طبق تصمیمات اخذ شده، در سال ۱۴۰۲ به عیدیهای تا پنج میلیون و ششصد هزار تومان مالیاتی تعلق نمیگیرد. اما عیدیهای مازاد بر این مبلغ و تا ۷ برابر آن، تا ۱۰ درصد مشمول پرداخت مالیات خواهند بود. برای جزئیات بیشتر به موارد اشاره شده در متن توجه داشته باشید.