۰
سبد خرید﷼ ۰
هیچ محصولی در سبد خرید وجود ندارد.
استاندارد حسابداری بینالمللی شمارهی ۱، صورت های مالی الزامی و چگونگی ارائهی آنها را تعریف میکند. صورت های مالی اساسی عبارتاند از:
صورت سود و زیان
ترازنامه
صورت جریان وجه نقد
صورت سود و زیان جامع
یادداشتهای همراه صورت های مالی، شامل خلاصهای از خط مشیهای حسابداری
از ویژگیهای اصلی تهیه صورت های مالی عبارتاند از:
ارائه منصفانه
مبنای تعهدی حسابداری (در مبنای تعهدی، معاملات و سایر رویدادها در زمان وقوع و نه در زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد شناسایی و در اسناد و مدارک و حسابداری ثبت میشود و در صورت های مالی دورههای مربوطه انعکاس مییابد).
مبنای کدام فعالیت (به این معنی که صورت های مالی بر مبنای این فرض تهیه میشوند که شرکت به فعالیت خود ادامه میدهد مگر اینکه مدیریت بخواهد (مجبور شود) آن را منحل کند).
یکنواختی بین دورهها
اهمیت (صورت های مالی باید عاری از تحریف یا حذفهایی باشند که میتواند بر تصمیمات استفادهکنندگان صورت های مالی تاثیر بگذارد).
اطلاعات قابل مقایسه برای دورههای پیشین باید ارائه شود.
صورت سود و زیان
بهطور کلی صورت سود و زیان به گزارش درآمدها و هزینههای یک شرکت در یک دوره زمانی خاص میپردازد. عناوین دیگری که برای صورت سود و زیان به کار میروند عبارتاند از صورت عملیات شرکت، یا صورت درآمدها. معادله سود و زیان بهصورت زیر هست:
هزینهها – درآمدها = سود (درآمد) خالص
به کسر هزینههای هر دوره از درآمدهای همان دوره، اصل تطابق اطلاق میشود. طبق این اصل، برای محاسبه صحیح سود هر دوره، باید هزینههای هر دوره از درآمدهای همان دوره کسر شوند. سرمایهگذاران اساسا صورت سود و زیان یک شرکت را بهمنظور ارزشیابی بررسی میکنند. از سوی وامدهندگان صورت سود و زیان شرکتها را برای بررسی توان آنها در بازپرداخت اصل تسهیلات دریافت شده و بهره آن مورد استفاده قرار میدهند.
تعریف اقلام صورت سود و زیان و تهیه صورت سود و زیان
در زیر نمایی کلی از صورت سود و زیان آورده شده که در ادامه بهتفصیل تمامی آیتمهای آن توضیح داده میشود (تمامی اعداد فرضی است):
درآمدها (فروش): درآمدها مبالغی هستند که از محل ارائه و فروش خدمات یا محصولات با کسر تخفیفات در طول فعالیتهای عادی واحد تجاری کسب میشوند. حسابداری بنگاههای اقتصادی بهصورت تعهدی صورت میگیرد بدین معنا که شناسایی درآمد و هزینهبر مبنای انتقال وجه نقد نیست بلکه بر اساس یک سری معیارها و ضوابط خاص انجام میگیرد. شناخت درآمد متضمن ملاحظه این امر است که آیا شواهد کافی مبنی بر وقوع یک افزایش در خالص داراییها (حقوق صاحبان سهام) قبل از دوره مورد گزارش وجود دارد یا خیر. مبلغ دریافتی قبل از انجام کار منجر به شاخت درآمد نمیگردد زیرا تا زمانی که کار آنجا نشود، افزایش در داراییها ناشی از پیش دریافت با افزایشی مساوی در بدهیها خنثی میگردد. بهطور مثال، حق اشتراک سالانه یک مجله ماهانه که در آغاز دوره اشتراک دریافت میشود تا زمانی که مجله تولید و ارسال نشود (تا زمانی که واحد تجاری یک بدهی به شکل تعهد ایفا نشده مبنی بر تحویل مجله یا برگشت وجه دریافتی دارد)، بهعنوان درآمد شناسایی نمیشود. برای نمونه، اگر شما کالایی را به مبلغ ۱۰۰ تومان بفروشید (کالا را تحویل دهید) و مبلغی بابت آن دریافت نکنید، همچنان ۱۰۰ تومان درآمد ثبت خواهید نمود ولی اگر مبلغ ۱۰۰ تومان را دریافت نمایید ولی کالا را تحویل نداده باشید، درآمدی ثبت نخواهد شد و شما این ۱۰۰ تومان را بهعنوان یک تعهد در قسمت بدهیهای ترازنامه (تحت عنوان پیش دریافت) ثبت مینمایید.
هزینهها: هزینهها مقادیری هستند که برای ایجاد درآمد مصرف میشوند. هزینهها شامل بهای تمام شده کالای فروش رفته، هزینههای عملیاتی، بهره (هزینه مالی) و مالیات میشوند. صورت سود و زیان همچنین شامل سودها و زیانهایی میشود که منجر به افزایش (سود) و یا کاهش (زیان) میشود. سود و زیان ممکن است حاصل فعالیت اصلی شرکت باشد و یا درنتیجه فعالیتهای عادی کسب و کار نباشد و برای مثال، فروش ضایعات تولید و یا املاک و تجهیزات که شرکت دیگر به آنها نیاز ندارد بهعنوان سود یا زیان در صورت سود و زیان شناسایی میشود؛ بنابراین معادله سود و زیان بهصورت زیر بازنویسی میشود:
زیان – سایر هزینهها – سایر درآمدها + هزینههای عملیاتی – درآمد = سود (درآمد) خالص
ترازنامه
ترازنامه وضعیت مالی شرکتها را در نقطهای از زمان گزارش میکند و شامل داراییها، بدهیها و حقوق صاحبان سهام هست که در ادامه فرم کلی آن و توضیحات هر مورد آورده میشود:
اقلام مهم ترازنامه
داراییها: منابعی که درنتیجه مبادلات گذشته به کنترل شرکت درآمدهاند و انتظار میرود که در آینده منافع اقتصادی ایجاد کنند.
بدهیها: تعهداتی هستند که درگذشته ایجاد شدهاند و انتظار میرود که در آینده باعث خروج وجه نقد یا کاهش منابع اقتصادی شرکت گردند.
حقوق صاحبان سهام: تفاوت بین داراییها و بدهیها هست. تحلیلگران گاهی از حقوق صاحبان سهام بهعنوان خالص داراییها یاد میکنند. نام دیگر حقوق صاحبان سهام، حقوق مالکانه هست.
تمامی اقلام در صورتی در صورت های مالی شناسایی میشوند که ورود و خروج وجه نقد ناشی از آن محتمل باشد و ارزش یا بهای تمام مربوطه این اقلام به شکل قابل اتکایی قابل اندازهگیری باشد. داراییها و بدهیهایی وجود دارند که دارای ارزش هستند، اما در ترازنامه ثبت نمیشوند، برای مثال ارزش کارکنان و نیروی انسانی شرکت هرگز در ترازنامه ثبت نمیشود.
داراییهای جاری: شامل وجه نقد و دیگر داراییهایی میشوند که در طول یک سال مالی و یا یک چرخه عملیاتی (چرخه عملیاتی مدت زمانی است که برای تولید، خرید موجودی و فروش محصول و وصول وجه نقد لازم است) هرکدام طولانیتر است، تبدیل به وجه نقد میشوند یا مورد استفاده قرار میگیرند. داراییهای جاری بهطور معمول با توجه به میزان نقد شوندگی در ترازنامه از بالا به پایین مرتب میشوند؛ بنابراین وجه نقد بهعنوان نقدشوندهترین دارایی در اولین سطر در بخش داراییها گزارش میگردد. بهطور کلی، داراییهای جاری اطلاعاتی را در مورد فعالیتهای عملیاتی شرکتها به دست میدهند.
بدهیهای جاری: تعهداتی هستند که طی یک سال مالی یا یک چرخه کامل عملیاتی باید پرداخت شوند. به شکل خاص، هر تعهدی که دارای ویژگیهای زیر باشد، بدهی جاری قلمداد میگردد:
موعد سررسید آن طی یک چرخه عملیاتی باشد.
موعد سررسید آن طی یک سال مالی آینده باشد.
اساسا برای اهداف معاملاتی و خرید و فروش کوتاهمدت نگهداری شود.
هیچگونه قید و شرطی برای به عقب انداختن موعد سررسید به بیش از یک سال وجود ندارد.
داراییهای جاری منهای بدهیهای جاری، سرمایه در گردش را تشکیل میدهند. کمبود سرمایه در گردش میتواند سبب به وجود آمدن مشکلات نقدینگی برای شرکت گردد و بیش از اندازه بودن سرمایه در گردش نیز میتواند نشانگر عدم استفاده درست و اثربخش از داراییها باشد.
داراییهای غیر جاری: داراییهای جاری در مدت زمان کمتر از یک سال یا کمتر از یک چرخه عملیاتی، نمیتوانند تبدیل به وجه نقد شوند. این نوع از داراییها اطلاعات را درباره فعالیتهای مرتبط با سرمایهگذاری شرکتها ارائه میدهند که پایه و اساس فعالیتهای شرکت هست.
انواع داراییها و بدهیها
داراییهای جاری شامل:
وجه نقد یا معادل وجه نقد: به سرمایهگذاریهای کوتاه مدت و بهشدت نقد شونده اطلاق میگردد که در هر زمان قابلیت تبدیل به وجه نقد را دارا هستند و ریسک نرخ بهره آنها بیاهمیت تلقی میگردد.
حسابهای دریافتنی تجاری: داراییهای مالی هستند که نشاندهنده مقادیری میباشند که شرکت بابت فروش کالا و یا ارائه خدمات بهصورت اعتباری از مشتریان خود طلب دارد. تحلیل حسابهای دریافتی نسبت به فروش میتواند اطلاعاتی را در مورد مشکلات وصول مطالبات یک شرکت به دست دهد.
موجودی کالا: موجودی کالا به کالاهای اطلاق میشود که برای فروش به مشتری یا برای تولید کالایی دیگر نگهداری میشوند. شرکتهای تولیدی بهطور مجزا موجودی مواد خام کالای در جریان ساخت و کالای ساخته شده را گزارش میکنند. بهای تمام شده موجودی کالا شامل بهای خرید، بهای تبدیل و دیگر هزینههای لازم برای قرار گرفتن موجودی کالا در وضعیت و مکان فعلی هست. لازم به ذکر است که هزینههایی مانند ضایعات غیرعادی مواد، دستمزد و سربار، بهای انبارداری (مگر اینکه بخشی از تولید باشد)، سربار مدیریتی و هزینههای فروش جزو بهای تمام شده محاسبه نمیشوند.
سایر داراییهای جاری: مقادیری هستند که به شکل جداگانه گزارش نمیشوند و باید در کنار سایر موارد یکجا گزارش شوند. پیشپرداخت هزینهها (هزینههای عملیاتی هستند که از قبل پرداخت شدهاند) و دارایی مالیاتی انتقالی به دورههای آتی از این قبیل میباشند. با شناسایی هزینه در صورت سود و زیان، پیشپرداخت هزینه کاهش مییابد. برای مثال چنانچه شرکتی سالانه مبلغ ۴ میلیون ریال در ابتدای سال هزینه اجاره دهد، یک دارایی (وجه نقد) کاهش و در عین حال دارایی دیگری (پیشپرداخت اجاره) بهاندازه مبلغ پرداختی افزایش مییابد. در پایان سه ماه اول یکچهارم از مبلغ پیشپرداخت اجاره مورد استفاده قرار گرفته است. در این حالت، شرکت ۱ میلیون ریال هزینه اجاره را در صورت سود و زیان شناسایی میکند و ۱ میلیون ریال نیز از پیشپرداخت اجاره که یک دارایی است کم میکند.
بدهیهای جاری:
تعهداتی هستند که طی یک سال مالی یا چرخه عملیات، هرکدام طولانیتر است، پرداخت میشوند و شامل:
حسابهای پرداختنی: مقادیری هستند که شرکت به تامینکنندگان کالا و مواد خام و خدمات خود بدهکار است. تحلیل حسابهای پرداختنی در مقایسه با خریدها میتواند بیانگر مشکلات اعتباری شرکتها با عرضهکنندگان باشد.
اسناد پرداختنی و بخش جاری بدهی بلندمدت: تعهداتی هستند که در قالب اسناد مالی و سفته به وام دهندگان و اعتباردهندگان داده میشوند. اسناد پرداختنی همچنین میتوانند بهعنوان بدهیهای بلندمدت طبقهبندی شوند. البته این در صورتی است که دارای سررسیدی بیش از یک سال باشند. بخش جاری بدهی بلندمدت بخشی از یک بدهی بلندمدت است که در سررسید کمتر از یک سال پرداخت میشود. این اصطلاح بیشتر در مورد حسابها و اسناد پرداختی یا تسهیلات دریافتی به کار میرود و آن بخش از وام دریافتی را نشان میدهد که ظرف یک سال از تاریخ ترازنامه باید پرداخت شود.
پیش دریافت درآمد: به درآمد یا سود معوق نیز معروف است و به وجه نقد دریافتی قبل از ارائه خدمات و کالا اطلاق میشود. در هنگام تحلیل نقدینگی شرکتها به خاطر داشته باشید که پیش دریافت درآمد مستلزم خروج وجه نقد در آینده (مانده حسابهای پرداختنی) نیست. پیش دریافت درآمد همچنین میتواند نشانگر رشد درآمدهای آتی شرکت باشد چرا که بهزودی در صورت سود و زیان شناسایی خواهد شد.
داراییهای غیر جاری:
اموال، ماشینآلات، تجهیزات: داراییهای مشهود میباشند که در تولید کالا و خدمات به کار میروند. اموال، ماشینآلات و تجهیزات شامل زمین و ساختمان، اثاثیه و منابع طبیعی میباشند. در مدل بهای تمام شده اموال، ماشینآلات و تجهیزات (به غیر از زمین) به بهای مستهلک شده گزارش میشود (بهای تمام شده تاریخی منهای استهلاک انباشته و کاهش ارزش داراییها). بهطور کلی زمین مستهلک نمیشود چون دارای عمر نامحدود است.
داراییهای نامشهود: داراییهای غیر پولی میباشند که ماهیت فیزیکی ندارند. اوراق بهادار دارایی نامشهود نیستند. داراییهای نامشهود قابل شناسایی را میتوان به شکل جداگانه تحصیل کرد؛ به عبارت دیگر موجودیت این داراییها از واحد تجاری مربوطه مجزا است و ارزش آنها به سایر داراییها آن واحد تجاری وابسته نیست، مانند حق اختراع و حق تالیف. داراییهای مشهود غیرقابل شناسایی مانند سرقفلی عبارت از حقوقی هستند که ماهیت مجزا از واحد تجاری ندارند و بهصورت جداگانه قابل فروش نیست. داراییهای نامشهود با عمرمحدود در طول عمر مفید خود مستهلک میگردند و مشابه با اموال، ماشینآلات و تجهیزات برای کاهش ارزش بررسی میشوند.