بهای تمام شده کالای ساخته شده
حسابداری بهای تمام شده چیست
مفهوم “بهای تمام شده کالای ساخته شده” به این معنا است که قیمت نهایی کالایی که ساخته میشود، شامل هزینههای مستقیم و غیر مستقیمی است که در فرآیند تولید آن نقش داشتهاند. به طور کلی، این مبلغ شامل هزینههای مستقیم نیروی کار (دستمزد) و مواد اولیه در تولید محصول موردنظر است. به زبان سادهتر، بهای تمام شده کالای فروش رفته به هزینههای تولید و ساخت محصولاتی که یک شرکت تولیدی متحمل می شود، اشاره میکند.
در این مبلغ، هزینههای غیرمستقیم مانند هزینه بازاریابی در نظر گرفته نمیشوند. برای محاسبه این مبلغ، حسابداران از فرمول بهای تمام شده کالای فروش رفته در شرکت تولیدی و البته از یک نرمافزار مالی پیشرفته استفاده میکنند.
حسابداری بهای تمام شده کالای تولیدی در واقع یکی از اصول مهم در حسابداری صنعتی است و به عنوان یک ابزار حیاتی در مدیریت کسب و کارها استفاده میشود. این حسابداری به مدیران کمک میکند تا هزینههای تمام شده کالای فروخته شده یا خریداری شده را محاسبه کنند.
بهای تمام شده به زبان ساده
تفاوت بهای تمام شده کالای ساخته شده و فروش رفته چیست ؟
بهای تمام شده کالای ساخته شده شامل هزینههای مواد اولیه خریداری شده، دستمزد کارکنان و همه هزینه هایی که در تولید محصول نقش دارند می باشد. این بها در ترازنامههای مالی (سمت راست ترازنامه) با عنوان موجودی کالا با ماهیت دارایی ذکر میشود. اما زمانی که یک کالا بهفروش میرسد، قیمت نهایی کالای ساخت شده از انبار خارج شده و به بهای تمام شده کالای فروش رفته تبدیل میشود. این هزینه در گزارش صورت سود و زیان باعث کاهش حساب درآمد فروش خواهد شد.
مزایای حسابداری تولیدی یا صنعتی
حسابداری صنعتی دارای مزایای متعددی است که در مدیریت کسب و کارها و تصمیمگیریهای استراتژیک مورد استفاده قرار میگیرد. برخی از مزایا و فواید حسابداری صنعتی عبارتند از:
کنترل هزینهها: حسابداری صنعتی به مدیران کسب و کار امکان میدهد تا هزینههای مختلف را کنترل کنند و برای کاهش هزینهها و افزایش سودآوری مدیریت بهینه را اجرا کنند. اطلاعات حسابداری صنعتی مربوط به هزینهها و درآمدها در انجام این کار و نمایش گردش موجودی کالا بسیار مفید است.
برنامهریزی مالی: حسابداری صنعتی امکان برنامهریزی مالی دقیق را فراهم میکند. با بررسی اطلاعات مالی و میزان درآمد و هزینههای مورد انتظار، مدیران میتوانند برنامههای مالی و بودجهبندی را برای دستیابی به اهداف مشخص تعیین کنند و عملکرد مالی را پیگیری کنند.
ارزیابی عملکرد: حسابداری صنعتی به مدیران امکان میدهد عملکرد کسب و کار را به صورت دقیق ارزیابی کنند. با مشاهده اطلاعات مالی و معیارهای عملکرد، مدیران میتوانند بهبودهای لازم را تشخیص و تصمیمگیریهای مبتنی بر دادهها انجام دهند.
ارتباط با سایر ذینفعان: حسابداری صنعتی ارتباط مؤثر با سایر ذینفعان کسب و کار مانند سرمایهگذاران، بانکها، مشتریان و عاملان داخلی را تسهیل میکند. اطلاعات مالی قابل فهم و قابل اعتماد که از طریق حسابداری صنعتی ارائه میشود، به سایر ذینفعان اعتماد و اطمینان میبخشد.
با توجه به این مزایا، حسابداری صنعتی برای کسب و کارها اهمیت بسیاری دارد و در فرآیند مدیریت و تصمیمگیریهای استراتژیک به طور گسترده استفاده میشود.
نحوه محاسبه ی بهای تمام شده در حسابداری صنعتی
محاسبه بهای تمام شده در حسابداری صنعتی به استفاده از فرمولها و روشهای خاصی بستگی دارد. اما روش معمول برای محاسبه بهای تمام شده کالای تولیدی عبارت است از:
بهای تمام شده کالای فروش رفته = هزینههای مستقیم + هزینههای غیرمستقیم
هزینههای مستقیم: این هزینهها شامل دستمزد نیروی کار و هزینههای مواد مصرفی است که در فرآیند تولید کالاهای فروش رفته استفاده میشوند. این هزینهها باید به درستی محاسبه شوند و به صورت مستقیم و بر اساس فاکتورهای تولید، به کالاهای فروش رفته تخصیص داده شوند.
هزینههای غیرمستقیم: این هزینهها شامل هزینههایی است که به طور غیرمستقیم در فرآیند تولید تأثیر دارند، مانند هزینههای بازاریابی، هزینههای مدیریتی، هزینههای اجاره و سایر هزینههای عملیاتی. این هزینهها به طور معمول در محاسبات بهای تمام شده کالای فروش رفته لحاظ نمیشوند.
با جمعآوری هزینههای مستقیم و غیرمستقیم، بهای تمام شده کالای فروش رفته را میتوان محاسبه کرد. این مبلغ نشان میدهد که هزینههایی که در تولید کالای فروش رفته وارد شده است، چقدر بوده است.
معمولاً برای محاسبه بهای تمام شده کالاهای تولیدی، سیستمهای حسابداری مدرن و نرمافزارهای مالی مورد استفاده قرار میگیرند که امکان محاسبه دقیق این مبلغ را فراهم میکنند.
تفاوت بین بهای تمام شده کالای ساخته شده و فروش رفته
تفاوت بین بهای تمام شده کالای ساخته شده و بهای تمام شده کالای فروش رفته در حسابداری صنعتی در محتوا و محاسبه است. دقت کنید که این مفاهیم مرتبط با یک محصول خاص در فرآیند تولید و فروش آن است.
بهای تمام شده کالای ساخته شده (Cost of Goods Manufactured – COGM): بهای تمام شده کالای ساخته شده شامل تمام هزینههای مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با فرآیند تولید یک محصول است. این هزینهها شامل هزینههای مواد مستقیم، دستمزد نیروی کار مستقیم و سایر هزینههای تولید مستقیم مانند اجاره تجهیزات و هزینههای نگهداری است. همچنین برای محاسبه سود یا زیان ناشی از تولید محصول مورد استفاده قرار میگیرد و معمولاً در صورت سیستم حسابداری موجود در کسب و کار گزارش میشود.
بهای تمام شده کالای فروش رفته (Cost of Goods Sold – COGS): بهای تمام شده کالای فروش رفته شامل هزینههای مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با تولید و فروش یک محصول است. این هزینهها شامل هزینههای مواد مستقیم، دستمزد نیروی کار مستقیم و سایر هزینههای تولید و توزیع مانند هزینههای بستهبندی و حمل و نقل است. بهای تمام شده کالای فروش رفته برای محاسبه سود یا زیان ناشی از فروش محصول مورد استفاده قرار میگیرد و معمولاً در صورت سیستم حسابداری موجود در کسب و کار گزارش میشود.
بنابراین، تفاوت اصلی بین این دو مفهوم در این است که بهای تمام شده کالای ساخته شده مرتبط با تمام هزینههای مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با تولید محصول است، در حالی که بهای تمام شده کالای فروش رفته مربوط به تمام هزینههای مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با تولید و فروش محصول است.
بهای تمام شده چگونه محاسبه می شود؟
فرمول و نحوه محاسبه بهای تمام شده کالا باتوجه به ماهیت کسب و کار شما متفاوت است. در ادامه، چند فرمول برای محاسبه بهای تمام شده کالاها ارائه شده است:
فرمول بهای تمام شده کالای خریداری شده
- فرمول خرید خالص= خرید طی دوره + اضافات خرید – (برگشت از خرید + تخفیفات درصدی خرید+ کسورات خرید)
- فرمول موجودی کالای پایان دوره = تعداد کالای موجود در انبار × بهای هر کالا
- بهای تمامشده کالای تولیدشده = بهای تمام شده کالا در جریان تولید – موجودی کالای در جریان ساخت پایان دوره
- موجودی کالای آماده برای فروش = موجودی کالای اول دوره + خرید خالص
- فرمول بهای تمامشده کالای فروختهشده= موجودی کالای آماده برای فروش – موجودی کالای پایان دوره
جمع بندی
جالب است بدانید که حسابدار در شرکت تولیدی با سایر شرکت ها وظیفه ای متفاوت دارد که یکی از این تفاوت ها در نحوه محاسبه بهای تمام شده محصولات تولیدی است. هدف نهایی در حیطه ی حسابداری صنعتی، محاسبه بهای تمام شده یک واحد محصول است که بر پایه سه عنصر اصلی سربار، موارد مستقیم مصرفی و همچنین دستمزد مستقیم است. فایل قرار داده شده در این مقاله شما را در این راه همراهی می کند.
بهای تمام شده کالای ساخته شده تمامی هزینههای مستقیم و غیرمستقیم تولید محصول را احاطه می کند و در واقع محاسبه سود یا زیان ناشی از تولید محصول است. برای محاسبه بهای تمام شده کالای ساخته شده، هزینههای مستقیم و غیرمستقیم مرتبط با تولید باید دقیقا شناسایی شود.
از نظر حسابدار، بهای تمام شده کالای ساخته شده چه هزینههایی در تولید کالای ساخته شده تحمیل شده. همچنین به حسابدار کمک میکند تا تولید و مدیریت مناسب را داشته باشند.
حسابداری بهای تمام شده چیست ؟
حسابداری بهای تمام شده نوعی از حسابداری است که به مجموع هزینههای مربوط به تولید و ارائه یک محصول یا خدمات میپردازد. حسابداران بهای تمام شده هزینههای مستقیم و غیرمستقیم سازمان مانند نیروی کار، مواد، موجودی و سربار را دنبال می کند.
نمونه آنالیز بهای تمام شده در این محصول آورده شده است
نمونه سوال بهای تمام شده کالای ساخته شده
الف) ۱۲۰۰۰۰ ریال ب)۹۰۰۰۰ ریالج)۱۵۰۰۰۰ ریال د) ۳۰۰۰۰ ریال
جواب : برای محاسبه موجودی کالای پایان دوره طبق صورت زیر عمل میکنیم فقط کافیست عددهای داده شده را جایگذاری نماییم تا به جواب برسیم.
موجودی کالای اول دوره ۶۰۰۰۰
اضافه میشود:
خرید طی دوره ۲۱۰۰۰۰
بهای تمام شده کالای اماده برای فروش ۲۷۰۰۰۰
کسر میشود:
موجودی کالای پایان دوره ؟؟؟؟؟
بهای تمام شده کالای فروش رفته ۱۸۰۰۰۰
حال برای محاسبه موجودی کالای پایان دوره ان را به صورت یک معادله (۱۸۰۰۰۰=؟؟؟؟ – ۲۷۰۰۰۰ ) مینویسیم پس اگر
۱۸۰۰۰۰ -۲۷۰۰۰۰ =؟؟؟؟ باشد ۹۰۰۰۰=؟ میشود.
پس گزینه ب صحیح است.
۲.اگر نرخ دستمزد عادی آقای محمدی یکی از کارکنان شرکت تولیدی ۱۲۵۰۰ ریال باشد و ساعت کار ماهانه وی ۲۲۰ ساعت باشد.
مطلوب است:انجام ثبت لازم در دفتر روزنامه عمومی
**نکته ** ساعات کار عادی هر شخص روزانه ۸ هفته ای ۴۴ و ماهانه ۱۷۶ ساعت میباشد. با توجه به این نکته به حل مثال مربوطه می پردازیم.
جواب : ابتدا باید ساعات کار عادی آقای محمدی در ماه که معادل ۱۷۶ ساعت است را در نرخ دستمزد ساعتی وی که ۱۲۵۰۰ می باشد ضرب کنیم.
۲۲۰۰۰۰۰ =۱۲۵۰۰ *۱۷۶
جواب به دست آمده جمع دستمزد عادی او در یک ماه است.
بعد از آن مدت ساعات کار کرده وی در طول یک ماه که ۲۲۰ ساعت میباشد را از ساعت کار عادی ماهانه او یعنی ۱۷۶ کسر میکنیم تا ساعت اضافه کار به دست آید.
۴۴=۱۷۶-۲۲۰
حال باید ساعت اضافه کار را در نرخ دستمزد ساعتی و در ۱.۴ ضرب کنیم.
توجه : ۱.۴ در واقع همان ۴۰٪ می باشد در صورتی که یک کارگر بیشتر از ساعات کار عادی فعالیت نماید در این حالت علاوه بر دستمزد عادی خود ۴۰٪ اضافه بر مزد عادی خود دریافت می کند .
پس : ۷۷۰۰۰۰=۱.۴ *۱۲۵۰۰*۴۴
ثبت نمونه سند حسابداری بهای تمام شده در دفتر روزنامه :
کالای در جریان ساخت : در مقابل این حساب در سمت بدهکار دفتر روزنامه مبلغ دستمزد عادی نوشته می شود.
کنترل سربار ساخت : در مقابل این حساب در سمت بدهکار دفتر روزنامه مبلغ اضافه کار را می نویسیم.
کنترل حقوق و دستمزد:در مقابل این حساب در سمت بستانکار دفتر روزنامه جمع کل که شامل مبلغ دستمزد عادی و مبلغ اضافه کار می باشد را می نویسیم.
کالای در جریان ساخت ۲۲۰۰۰۰۰ | |
کنترل سربار ساخت ۷۷۰۰۰۰ | |
کنترل حقوق و دستمزد ۲۹۷۰۰۰۰ |